Türkiye bir mutfak olsaydı o mutfağın şefi olabilecek şehirlerden biri kuşkusuz Adana olurdu. Kimi dünya çapında meşhur, kimi ancak lokalince bilinen gizli lezzetleriyle bu şehrin, ülkenin yeme içme kültürüne ve mirasına katkısı çok büyük. Öyle ki, ismi telaffuz edildiğinde refleks olarak ardından bir yemeğin ismi gelen birkaç şehirden biri… Adana’nın biricik kebabını bu denli sahiplenmesi her ne kadar diğer lezzetlerini gölgede bırakıyor gibi görünse de Adanalı olma hallerinin anlatıldığı bir halk şiirinin ilk dizesinin “Adanalıyık Allah’ın adamıyık, bici yer şalgam içerik” diye başlaması şehrin kucakladığı tüm lezzetlerin aslında ne kadar önemli olduğunun bir göstergesi.
Yeme içme kültürünün şehrin havasını soluyanların karakterini etkilediği, sosyal ve toplumsal yaşamın bu kültüre göre şekillendiği bir şehir Adana. En kalabalık caddelerinden en ücra köyüne, kafanızı çevirdiğiniz her köşede mangal dumanının yükseldiği bir şehirden bahsediyoruz, nasıl olmasın? Diğer yandan, çocukların meyve suyu yerine şalgam içtiği, pazar kahvaltısında çikolatalı ekmek yerine ciğer yediği, yaz sıcağında dondurma yerine bici bici ile serinlediği bir şehir burası. Adana’ya ilk kez giden birinin deneyimleyeceği ilk şey ete doyacağı bir kebap sofrası olsa da şehirde çocukluğu geçen biri için yıllar sonra memleketine döndüğünde bu “ilk şey” Adana’ya özgü acılı ekmek olabilir örneğin. Ve şimdi size Adana’da ne yenir, ne içilir ve bunlar nerede yapılır gibi soruları işte bu çocuklardan biri anlatacak. 🙋🏻♀️ Kısacası, Adana’da ne yenir diye öğrenmek istiyor ve içeriden cıncık gibi (şahane, 10 numara) bilgiler arıyorsanız doğru yerdesiniz.
BU YAZIDA NE VAR?
Adana Lezzet Festivali
Biz Adana’ya gitmek için bu kez lezzet festivalini bahane ettik. 2021 yılında “Coğrafya Lezzettir” temasıyla düzenlenen festivalde her yıl şehirdeki yeme-içme mekanları stantlar açıyor ve farklı kategorilerdeki Adana lezzetlerini aynı alanda deneyebiliyorsunuz. Ayrıca festivalde şeflerin, uzmanların vs. katılımıyla gastronomi konferansları da oluyor. 5 yıldır devam eden ama 2020’de pandemi sebebiyle fiziksel olarak yapılamayan festival, 2021’de resmen o günlerin de acısını çıkarırcasına yoğun bir programa sahipti ve epey kalabalıktı. Festivalin olduğu günlerde Adana’nın uzaydan bir fotoğrafı çekildiyse eğer, festivalin gerçekleştiği Seyhan Nehri kenarındaki Merkez Parkı eminiz fotoğrafta dev bir duman bulutu halinde görünüyordu. Açılışı dev bir mangal ateşiyle yapılan bir festival mevzu bahis zaten… Tabelalardan ziyade kokuların insana yönünü buldurduğu festivalde Adana’yı Adana yapan tüm lezzetler bir araya geliyor. Şimdi tüm bu lezzetleri ve hatta içeriden bilgi keşiflerini sizlerle paylaşalım.
Adana’da Ne, Nerede, Nasıl Yenir ve İçilir?
Kebap
Muhatabı bir Adanalı ise, “acılı olan Adana mıydı Urfa mıydı yaa?” gibi sorular büyük ihtimalle duymamazlığa gelme sebebidir, çünkü kebap meselesi bir Adanalı’nın kırmızı çizgisidir. O Adanalı, iyi bir kebap için, dinlendirilmiş ve siniri alınmış erkek kuzu etinin kuyruk yağı da katılarak zırhta kol gücüyle bir güzel çekildiğini ve sonrasında kırmızı biberle acılandırıldığını adı gibi bilir. Adanalılar kebaba “kıyma” der, bu isim zırhta çekilen etin elde kıyım kıyım kıyılmasından, ağızda kıyır kıyır dağılmasından gelir. Yanına bulgur gibi doyurucu yancılar asla konmaz, maksat etle doymak veya ete doymaktır. Kebapla ilgili anlatacak daha çok “içeriden bilgi” olsa da son bir not olarak Adana’da kebap en iyi nerede yapılırın cevabı konusunda çoğu kişinin ortak bir görüşü olduğunu söylemek lazım: Evlerde. Evet, aşağıda en beğendiğimiz/en çok tavsiye edilen kebapçıları sizinle paylaşacağız ama Adana’da çok iyi bir kebap yemek için size önerimiz kendinize derhal Adanalı bir arkadaş bulmanızdır. 😅 Şaka bir yana, bu doğruyu bir cebimize atalım ama diğer cebimizdeki başka bir hakikat ile de sizi sevindirelim: Adana’da herhangi bir mekanda kötü kebap yeme ihtimaliniz çok çok düşük. Tüm Adanalı kebapçılar yazılı olmayan bir kurala imtina ediyormuşçasına iyi kebap yapıyor. Bunda elbette işi biliyor olmak ve malzemenin iyi olması da önemli. Şimdi Adana’da eşi dostu olmayanlar için :))) birkaç iyi kebapçı (hani hepsi iyiydi demeyin, bunlar iyinin de iyisi) tavsiyesiyle devam ediyoruz. Bu arada Adana’da kebabın porsiyonu ortalama 25-30 TL civarında.
İştah Kebap Salonu 1950
Adana’nın en eski kebapçılarından İştah Kebap’ın sahibi Cemil Usta, 70 küsür yıldır bu işi yapıyor, tam 1950’den beri… O günden beri de hep aynı dükkanda hizmet vermiş. Dükkan epey salaş, Adana’daki pek çok mekan gibi ortam değil yemek ve lezzet ön planda. Cemil Usta’nın kebabı gerçekten iyi, hatta bu uğurda yazdığı bir kebap şiiri dahi var. Bu arada İştah Kebap iki farklı yerde mevcut, diğerinin aslıyla hiç ilgisi yok. Instagram sayfalarında da (@istahkebap1950) kocaman “BAŞKA ŞUBEMİZ YOKTUR” yazmışlar zaten.
📍 Alidede Mah. Karasoku Sk. No:5 Seyhan
☎️ 0322 359 32 94
Erciyes Ocakbaşı
50 yıldır bu işi yapan Kazım Usta’nın kebabı da şehrin en iyilerinden. Yine salaş bir dükkanda harikalar yaratan bir usta, çatalda dağılan kıyma kebabıyla meşhur. Ciğeri de öneriliyor. Etinden salatasına her şey lezzetli ve taze.
📍 Kuruköprü Mah. Bakımyurdu Cd. No:26 Seyhan
☎️ 0322 435 88 13
Kebapçı Mesut
Eski Adana bölgesinde, bölge kadar eski (kuruluş 1921) bir kebapçı burası. Dükkan eski, masalar ve sandalyeler eski, ünlü fotoğraflarıyla dolu duvarlar eski, ustalar eski, ama kebabın lezzeti de hep eskisi kadar iyi. Menüsü çok çeşitli değil ama her şey lezzetli. Üstelik burada kebabın yanında rakı yuvarlama imkanınız da var. Vedat Milor da favorilerine aldığı Kebapçı Mesut için şöyle diyor: “Mesut’un bol kuyrukyağlı, yüzde yüz kuzu kebabıyla, siparişten sonra doğranan, terbiyeli soğan ve bol zeytinyağlı ezme salatası bu satırları yazarken bile ağzımı sulandırıyor.“
📍 Kocavezir Mah. Karacaoğlan Cd. No:49 Seyhan
☎️ 0322 365 01 27
Onbaşılar Kebap
Onbaşılar ise Adana’nın en popüler, turistik, lüks ve pahalı kebapçısı. 1904 yılında başlayan hikayesi dallanıp budaklanmış, elden ele dükkandan dükkana sıçramış ve bugün Seyhan baraj gölü manzaralı restoranda devam ediyor. İstanbul ve Ankara’da da şubeleri var. Yukarıda bahsettiğimiz tüm güzel klişeleri bozan Onbaşılar’ın kebabını beğenen insan sayısı çok az, ayrıca yanında gelen salata, ezme gibi eşlikçilerden de para alıyorlarmış… Adana’da bu denli lezzetli ve uygun fiyatlı kebap yapan salaş mekan varken buraya kim gidiyor derseniz şehre gelen bazı ünlü isimler ile misafirlerini buraya götüren bazı Adanalılar diyebiliriz. Biz değil. Tavsiye almadık ve etmiyoruz, o yüzden adres ve telefon bilgilerini vermiyoruz. 😬
Ciğer
İlk kez duyanların şaşkınlıkla, önyargıyla veya ağız sulanmasıyla karşıladığı “kahvaltıda ciğer” geleneğinin başkentlerinden biri de Adana’dır. Sabah 5-6 gibi başlayan ciğerli kahvaltı ritüelini sürdüren bazı mekanlar 8-9 gibi elindeki ciğeri bitirip dükkanı kapatır gider. Elbette burada günün diğer öğünlerinde de ciğer yenebilecek yerler mevcut. Ama bizce sabah aç karnına mideye yollanan mis gibi ciğerin tadı diğerlerinden farklı. Tıpkı kebap gibi Adana’da kötü ciğere denk gelme ihtimali de epey düşük. Peki, Adana’da çok iyi ciğer nerede yenir?
Kazancılar Çarşısı
Bir Pazar sabahı çok erken vakitlerde, tarihi Büyük Saat’in hemen yanından içeriye doğru kıvrılan Kazancılar Çarşısı’nın ara sokaklarına daldınız. Ancak dumandan göz gözü görmüyor. Ne dumanı mı? Elbette mis gibi ciğerlerin, kebapların serildiği mangalların dumanı! Adana’da eskiden bakır kazanların dövüldüğü, tencerelerin kalaylandığı dükkanların olduğu bu çarşı, bugün farklı şeyler satan yarı turistik dükkanlarla dolu bir alan. Ancak Pazar günleri günün ilk ışıkları dahi yere vurmadan çarşıda bir dönüşüm başlıyor. Kepenkleri kapalı dükkanların önüne kurulan mangallardan yükselen dumanlar ve sipariş için koşturan garsonlar sokaklar arasında mekik dokuyor; mangalların sağına soluna atılmış ahşap taburelerde baş döndürücü kokularla ağzı sulanmış insanların kahvaltı masaları ezme, sumaklı soğan, ciğer, kebap ve bazen şalgam bazen de 70’lik ile donatılıyor. Saat sabah 5 gibi dolan bu masalar öğlen olmadan toplanıyor. Onlarca yıldır devam eden bu gelenek gerçek bir şölen değil de ne? Adana’ya gidişinizi bir Pazar gününün de dahil olacağı şekilde yapmanızı ısssrarla tavsiye etme sebebimiz…
📍 Kazancılar Çarşısı: Sarıyakup, 23002. Sk., 01020 Seyhan
Ciğerci Kel Mahmut
Sabah erken uyanamayanlar için kötü bir haberimiz var: Yüreğir’de sanayi içerisinde yine salaş bir mekanda hizmet veren Mahmut Usta da sabah 5’te başlayıp efsane ciğerlerini 9-10 dedin mi bitirenlerden. Tavsiye üzerine tavsiye aldığımız mekanın taptaze ciğerleri tablacı salatası eşliğinde servis ediliyor. Sirkülasyonun baş döndürücü olduğu mekanda ayakta veya sokağa atılmış masalarda ciğerinizi yiyip sıranızı savmanız gerekiyor.
📍 Cumhuriyet Mah. 763 Sk. No:37 Yüreğir
☎️ 0537 433 94 76
Ciğerci Memet Usta
Adanalı ciğerciler arasında popüler olmuş Memet Usta’nın ciğerini biz deneyimleyemedik ama sevenleri çok. Instagram hesabından gördüğümüz kadarıyla kendisi kameralara şov yapmayı seven, eti tokatlayarak pazarlayan ustalardan maalesef :/ Dükkanı Büyük Saat’in hemen yanında, 7 gün 24 saat açık. En önemlisi ciğeri sabah erken saatlerde bitmiyor, üstteki önerilere yetişemezseniz diye…
📍 Büyük Saat yanı, 23002. Sk. No:5 Seyhan
☎️ 0535 405 52 12
Sakatat Çılgınlığı
Sabah kahvaltısında ciğerin aldığı önyargıyı 10’a, 100’e, 1000’e katlayabilen bir şey varsa o da diğer sakatatlar, özellikle de şırdan ve mumbardır. Kiminin sadece görüntüsünden bile çarpıldığı şırdanı, kimi yerde ismi bumbara dönüşen mumbarı, isminden kendini ele veren kırkkatı biraz anlatalım. Adana’ya gelmişken bu aslında büyük emeklerle önünüze gelen lezzetlere belki bir şans verirsiniz…
Şırdan
Öncelikle Adanalılar şırdana şırdan der, dolması diye ek yapmaz. Aslında koyunun 4 midesinden biri olan şırdan (geviş getiren hayvanların yemek yeme ritüelleri 4 aşamadan oluşuyor: İşkembe, börkenek, kırkbayır ve şırdan) görüntüsü itibariyle “ay o nee!” nidaları eşliğinde huzursuz bakışlara sebep oluyor demiştik, şimdi geldiği yer itibariyle yeni öğrenenlerin içine biraz su serpmişizdir umuyoruz… Şırdan bir güzel temizleniyor ve baharatlı pirinç ile doldurulup dikilerek salçalı suda pişiriliyor. Alametifarikası ise Adana’nın mis gibi kokan ve tat veren kimyonundan üzerine bolca dökülerek yenmesi oluyor. Her koyundan bir tane çıktığı için arzın talebi karşılayamadığı zamanlar olunca başka şehirlerden temin ediliyor. Keza Adanalılar şırdansız geçen bir hayat düşünemiyor. 😬
Mumbar
Aynı şekilde dolması ekine gerek olmadan dümdüz mumbar ismiyle çağırdığımız mumbar, koyunun kalın bağırsaklarının iç harç ile doldurulması ve şırdan ile aynı şekilde pişirilmesi ile yapılıyor. Ve aynı şekilde bolca kimyon dökülerek tüketiliyor.
Kırkkat
Yukarıdaki ikisini yiyemeyenler burayı okumasa da olur desek yeridir. Keza şırdana göre yapısı daha kalın, sert ve yemesi daha meşakkatli olan kırkkat, yukarıda bahsettiğimiz hayvanın 4 midesinden biri olan kırkbayır aslında. Kırkkatın diğerlerinden bir farkı da gözeneklerinin sıklığından dolayı temizlenmesinin zorluğu, o yüzden her yerde yenmemesi gerektiği… Şırdana göre daha uygun fiyatlı olan kırkkat her yerde de bulunmuyor zaten.
Şırdancı Bedo
Eskiden sokaklarda dev kazanlarda satılan ve asla kötü bir deneyim yaşatmayan şırdanın bugün Adana’da (ve hatta Türkiye’de) en popüler olduğu mekan burası. Biz deneyemedik ancak gidenler arasında memnun kalanlar da var, her ünlenip büyüyen mekana yapılan yorumlar gibi bozduğunu düşünenler de. Diğer yandan, 1 tanesinin asla kesmediği şırdanın tanesinin 15-20 TL bandında oluşu ise zaten herkesin, özellikle de daimi şırdan tüketicilerinin en büyük sıkıntısı.
📍 Kocavezir Mah. Karacaoğlan Cd. No:8 Seyhan
Şırdancı Kemal
Lezzet Festivali alanında denk gelip hem şırdanını hem mumbarını denediğim 🙋🏻♀️ Şırdancı Kemal için 10 üzerinden puan verecek olsam 7 verirdim. Festival alanındaki yetersizlikten mi yoksa lezzeti hep mi böyle bilemiyorum ama yıllardır Adana şırdanı hasretiyle ölüp biten beni çok da mutlu etmedi. Yine de yerinde denemek isterseniz bilgilerini verelim.
📍 Kocavezir Mah. Karacaoğlan Cd. Aziz Pamukçu İşh. 61/E Seyhan
☎️ 0530 282 72 78
İçli Köfte (Kibbe)
Adana’nın içli köftesini diğerlerinden ayıran en büyük özellik haşlanarak yapılması. Eğer kızartma usulü size ağır geliyorsa tam ağzınıza layık yani. En iyi içli köfte bizim için çok yakın bir aile dostumuzun elinden yenendir, ama sizin için birkaç mekan önerisi yapalım yine de. 😬 Bu mekanlardaki içli köfteler mangalda közleniyor yalnız haşlama değil, ama en az onun kadar lezzetli. Zaten Adana’daki mekanlar artık haşlamayı bırakıp köz usulüne geçmiş durumda.
Bunlardan biri birazdan farklı bir başlık altında bahsedeceğimiz Arabın Yeri. Salaş bir meyhane olan bu mekanın içli köftesi de haşlama değil közde. Gitmeden önce mutlaka arayıp var mı yok mu öğrenin, varsa ayırtın.
Apranti Ocakbaşı
Közde içli köftenin mucidi ise Apranti’deki Fatih Usta. Haşlama içli köfte mideyi şişirdiği için bu pişirme yöntemini icat etmiş; içli köfteyi yaptıktan sonra sıcak suda şoklayıp soğutuyor ve ardından mangalda közlüyor. Biz yolumuzu bir türlü Apranti’ye düşüremedik ama tavsiyelerden ve gördüğümüz fotoğraflardan mutlaka gidin deriz.
📍 Yamaçlı Mah. 565. Sk. No:109 (Eski 1000 Sokak)
☎️ 0538 214 52 74
Adana Lahmacunu
Adanalı lahmacunun diğerlerinden farkı, boyunun daha orta karar, hamurunun daha dolgun ve baharatlarının şehre has oluşudur. Malzemesi de boldur. Bu arada evlerde hazırlanan lahmacun içlerinin fırına yollanıp lahmacuna dönüştürülmesi pek çok Adanalı’nın evinde bir Pazar günü ritüelidir. Peki bu Adana usulü lahmacunun iyisini nerede buluruz? Aslında Adana’da neredeyse her restoranda lahmacun da mevcut, yemek öncesi mutlaka bir tane götürülür. Ama şöyle iyisinden ve orijinalinden Adana lahmacunu için sizi Ali Usta’ya ışınlayalım.
Lahmacuncu Ali Usta
Abidinpaşa Caddesi’nde mesken bellediği bir köşede neredeyse 60 yıldır tablasında lahmacun satan Ali Usta, mesleğe 5 yaşında babasının yanında başlamış. Ustanın 30-40 yıllık müdavimleri var. İçini evde hazırlayıp lahmacunu fırında pişiriyor Ali Usta, gün içinde peyderpey sıcak sıcak geliyorlar. Bazı günler 800’e yakın lahmacun satıyormuş. O lahmacunları anlatırken de “Bu lahmacunlar kimyonsuz 9, kimyonla 10 numara” diyerek biz kimyon bağımlılarının lahmacunu kimyondan gözükmeyecek hale getirmesine vesile oluyor. Bizden birkaç gün önce kendisine uğrayan Hazer Armani’ye (!) de böyle öğretmiş, öyle söylüyor. Şahane bir karakterle muhabbet ederken lezzetini hiç bozmamış bir lahmacun ziyafeti çekmek için Ali Usta’ya uğrayın.
📍 Karasoku Mah. PTT Cd. 28002 Sk. Akbank Abidinpaşa Şube Arkası, Seyhan ☎️ 0538 367 70 57
Fellah Köftesi
Üzerine yoğurt dökülmüşünü, sarımsağından çalınmışını, biber salçası yerine domates salçasıyla yapılmışını Adana haricinde pek çok yerde görebileceğiniz Fellah köftesi, Adana usulü yapılmadığında Fellah köftesi değil başka bir şey oluyor önce bunda bir anlaşalım. Temelde bulgurdan yapılan çok basit bir yemek gibi görünse de örneğin sarımsak oranı, kullanılan malzemenin kalitesi vs. Fellah köftesinin orijinalliği ve lezzeti için büyük önem arz ediyor. Her salçalı ve sarımsaklı köfte Fellah köfte değildir diyerek bu yemeğin avukatlığına burada bir son veriyoruz. 😬 İnanır mısınız yine en güzelinin evlerde yapıldığı bir yemek ayrıca bu. O yüzden en iyisi o bölgenin sarımsağı, biber salçası vs. ile evinizde hazırlayacağınız olacaktır. Üstelik internette de orijinal tarifler var, denendi onaylandı. Ama yine de ben bir restoranda yiyeyim derseniz bazı restoranların yaptığını söyleyelim. Denemediğimiz ve tavsiye almadığımız için isim veremiyoruz.
Sıkma
Yine formu itibariyle kolay görünen ama hamurundan tutun da içine konan malzemeye kadar her bir detayının önemli olduğu bir yemek sıkma. O bölgenin lor peynirinin az maydonozla birlikte saçta pişen sıkma hamurunun içine konmasıyla hazırlanan sıkma, bizce en özgün olan versiyonu. Çünkü artık patatesli, domatesli vb. çeşitleri de var. Direkt bir mekan ismi vermeyeceğiz ama lokasyon olarak pek çok yerde bulabilirsiniz.
Acılı Ekmek
90’lı yıllarda Adana’da çocuk olmak eşittir şokellalı veya margarinli ekmek yerine acılı ekmek ile büyümek. Her köşe başında bulunabilen unlu mamülün (Adana’da pastane değil unlu mamüldür o) baş köşesinde duran acılı ekmek de sıkma ve Fellah köfte ile benzer kaderi paylaşıyor: Lezzetli acılı ekmek için iyi malzeme şart. Adana’da hala pek çok unlu mamülde (fırın da olur) bulabileceğiniz acılı ekmek için tavsiyemiz çayla birlikte tüketin, ki acının hararetini ikiye katlasın. Bu arada Hatay’da biberli ekmek olarak bilinen bir kardeşi de var acılı ekmeğin, o tarafa giderseniz bu isimle seslenirsiniz.
Adana Böreği
Adana usulü su böreği diye de isimlendirilen bu böreğin geçmişi çok eski değil, şahsen 90’larda Adana’da böyle bir böreğin var olmadığını ya da varsa da bu denli popüler olmadığını söyleyebiliriz. Alametifarikası olan çektikçe uzayan peyniri, sıcakken çıtır çıtır olan hamuru ve pastırmalı gibi çeşitlerinin de çok başarılı oluşu, yiyenlerde bağımlılık sebepleri. Peki nereden çıktı bu börek derseniz, tüm Türkiye’ye Levent Börek vasıtasıyla yayıldı. Zaten kendisini bu böreğin mucidi olarak tanıtıyor Levent Usta, seyyar başlayan hikayesi bugün ülke çapında 50’ye yakın şube ile devam ediyor. Levent Bey icadının tanıtımını da o kadar iyi yapıyor ki insanda çook uzun yıllardır varmış da bilmiyormuşuz hissiyatı uyandırıyor, ama yok yani o kesin bilgi.
Levent Börek
Dememiz o ki bu böreğin hasını Levent Börek’te yiyebilirsiniz. Ama Adana’da birkaç yerde olan Levent Börek’in asıl yerine, merkez şubesine gitmeniz şiddetle tavsiye edilir (aşağıda verdiğimiz adres buranın). Böreğin ne kadar iyi olduğunun bir kanıtı da geldiği anda tükenen tepsiler, yani burada böreği soğuk yeme ihtimaliniz de sıfırın altında…
📍 Süleyman Vahit Cd. Madeni Sanatkarlar Der. Altı 780 Sk. Yüreğir
☎️ 0506 995 32 39
Doymalık Çorbalar
Adana’nın önde gelen 3 çorbasından bahsedecekken üçünün de doymalık olduğunu fark ettik. Ülkenin doğusuna gittikçe çorbalar katılaşıyor olabilir. 🙂
Bulgur ve kıymadan oluşan irili ufaklı top top köftelerin başrolde olduğu analı kızlı; mantı hamuru, nohut ve et suyu ile yapılan çorbaların şahlarından yüksük çorbası ve bayramlarda, özel günlerde ve bazı dini günlerde yapılan namaz çorbası (hayır çorbası da deniyor) Adanalıların en çok tükettiği yöresel çorbalardan. En iyisi evlerde yenir dememize gerek yoktur diye düşünüyoruz, maalesef. Mesela namaz çorbasını her zaman her restoranda bulamayabilirsiniz. O yüzden şöyle anlaşalım, bu çorbalardan birini bir menüde görürseniz mutlaka sipariş edin.
Bici Bici
90’larda Adana’da çocuk olmanın bir diğer göstergesi de hissedileni 50 derecelere çıkan sarı sıcak yaz günlerinde dondurmadan çok yenen bici bicilerdir. Boşuna “bici yerik şalgam içerik” diye devam etmez yani o halk şiiri… Çocukken gelişen damak zevkinin başrol oyuncularından olduğundan, bugün yediğimde dahi çok zevk aldığım bici bici ile geç tanışanlar bazen aynı zevki alamıyor, bunu söyleyelim. Nişasta ile hazırlanan muhallebisi, gülsuyundan şerbeti ve buz dağı halinde üstüne konan rende buzu o bunaltıcı sıcaklarda insanın kanını serinletir. Unutmadan, bol pudra şekeri eklemeden de yenmez. Peki nerede yenir?
Bicici Abuzer Kadayıf
Biz çocukken sokaklarda gezen ve en sıcak anlarda imdadımıza koşan seyyar amcalardan yenirdi. Bugün aldığımız tavsiyeler üzerine Abuzer Usta’yı söyleyebiliriz. Dükkanı merkezde, Atatürk Parkı’na çok yakın bir yerde. Bicileri alıp parkın ağaçları altında keyifle tüketmek iyi fikir olabilir.
📍 Kurtuluş Mh. Ziyapaşa Blv. Toros Apt. Altı
☎️ 0535 452 06 16
Tatlılar
Antep’in baklavası veya katmeri kadar ünlenememiş olsa da Adana’nın kendine özgü çok başarılı tatlıları var. Yıllardır tezgahlarda kendine yer bulan eski tatların yanına yeni lezzetler de yerleşmiş yalnız, bu gidişimizde kendileriyle tanışma fırsatımız oldu. Anlatalım.
Taş Kadayıf: Arap mutfağının Adana’ya kattığı en güzel lezzetlerden biri olan bu tatlının ana malzemesi ceviz olsa da son zamanlarda kaymaklısı ve fıstıklısı da yenir olmuş. Dışının kıtırlığı ismine yansıyan taş kadayıf kızartılan şerbetli bir tatlı.
Karakuş: Suriye ve Lübnan mutfağından kopup Adana’ya göçen karakuş tatlısı çıtırlığıyla ağızda dağılan şerbetli bir tatlı. Evlerde özellikle bayram ve özel günlerde yapılan karakuşun tadı en çok tatlıcı önünde kağıda sarıp ayakta yemekle çıkıyor. Bu ritüel taş kadayıf ve halka tatlı için de geçerli bu arada.
Halka Tatlı: Küçük halka ve büyük halka diye ikiye ayrılan bu tatlının küçüğüne aynı zamanda halk arasında kerane tatlısı dendiğini de duymuşsunuzdur, biz de öyle diyoruz (alışkanlık). 😅 Küçük veya büyük halka tatlının makbulu kızgın şerbetten yeni çıkmış sıcak ve çıtır olanıdır.
Adana bombası: Bu da son zamanların popüler tatlısı olarak kendine yer bulmuş. Zeynep Usta isimli tatlıcının icadı olan bu tatlı katmer hamuruna benzer bir hamurla yapılan çikolata ve Antep fıstığı dolgulu bir bomba, yiyince zevkten patlama garantili… İzmir bomba mı Adana bomba mı tartışmaları başlasın!
Tüm bu tatlıları ve daha fazlasını yiyebileceğiniz birkaç mekan önerisi de yapalım. Yukarıda bahsettiğimiz gibi Adana bombası için Zeynep Usta, en çıtır halka tatlı için Ağaçaltı Tatlıcısı, eski klasik tatlar içinse şehrin en eskilerinden Tatlıcı Gönül Kardeşler’den vazgeçmeyin.
Bir de helva ve lokum için Yeni Uğur’u deneyebilirsiniz.
Şalgam
Kentin alametifarikalarından biri olan şalgam, Adanalılar için su gibi ekmek gibi bir ihtiyaç. Kahvaltıda ciğerin, öğlen lahmacunun ve akşam kebabın yanına eklemlenerek 7/24 tüketilen milli bir içecek. Adana’nın sıcağına buz gibi bir şalgam çok iyi gelir. Bir de şu sorunu yeri gelmişken çözelim, Adanalılar şalgama şalgam der, “şalgam suyu” Adanalı olmayanların kullandığı bir terimdir. Evet yapılan şey şalgam bitkisinin (çelem) su ile karıştırılmasıdır ama bunu lafta uzatmaya gerek yoktur. Şalgamın en güzeli ise evlerde ehehe şaka şaka, sokakta içilendir. 😬
Seyyarın Şalgamı
Buyurun seyyar şalgamcıların en iyisine. Küçük Saat civarında Yağ Camii’ne gelmeden hemen soldaki arada yıllar yılı tablasında şalgam satan ustanın şalgamı gerçekten Adana’nın en iyilerinden, kefiliz. Şalgamı da acısı da el yapımı ve doğal. En keyiflisi oraya gidip tablanın başında bardağı kafanıza dikmek ama seyyarın şalgamı Adana’ya henüz gidemeyenlerin ayağına da geliyor, sipariş üzerine kargolanıyor. Biz İstanbul’a döndükten sonra eve kargolattık, gelen şalgam da gayet iyiydi. Uzak yoldan geliyor veya göz görmüyor diye kaygınız olmasın. Yancısı olan acısını da eklettirmeyi unutmayın.
📍 Karasoku, No:, 28030. Sokak No:1, 01010 Seyhan
☎️ 0537 555 80 11
Ali Göde
Markalı şalgamlar içinde ise en iyisi Ali Göde’dir. 1930’dan beri (tablada başlayıp dükkana girmiş) bu işi yaptığı için işinin ehlidir. Fiyat olarak sokaktan daha pahalı ama lezzet olarak onlarla yarışandır (bizce seyyarlar hala daha iyi olsa da). Adana’da kendi dükkanlarında şalgamını deneyebileceğiniz gibi internet sitelerinden sipariş de verebilirsiniz.
📍 Kuruköprü Mah, Kurtuluş Cd. No:3, 01060 Seyhan/Adana
☎️ 0507 952 42 31
BONUS: Muzlu Süt
Hikaye, aslında hayatına şalgamcı, taze meyve sucu ve tostçu olarak başlayan Kazım Büfe’nin muzlu sütü tutturmasıyla şehrin lezzet renklerine yeni bir ton eklemesiyle başlıyor. Büfenin önünde bugün muzlu süt kuyrukları oluşuyor. Dikkat: Muzlu süt sipariş verdiğinizde bir büyük + bir küçük bardağı 1 porsiyon olarak servis ediyorlar. Yani iki kişiye bir porsiyon yetiyor da artıyor.
📍 Cemalpaşa Mah. Toros Cad. Bahadır Apt. D:No.34/B Seyhan
☎️ 0322 458 29 46
Birkaç İyi Mekan Daha…
Arabın Yeri
Yüreğir’in ıssız ve karanlık sanayi bölgesinin bir köşesinde konumlanan Arabın Yeri’ni ışıklı tabelasından tanıyabilirsiniz. Akşam saatlerinde bulunduğu bölgenin yaşayan tek yeri olan mekanın kapısından içeri girdiğinizde farklı bir boyuta adım atmış gibi oluyorsunuz. Öncelikle şunu söyleyelim, buraya bir Cuma veya Cumartesi akşamı, önceden rezervasyonuzu yaptırmış olarak gelin. Sonrasında masanıza oturup çalgılı çengili canlı müzik eşliğinde bu salaş ve resmen yeryüzünde gizli cennet kıvamındaki mekanın efsane kebabının, tereyağında fokurdayarak pişen lokumunun ve közde içli köftesinin (biz gittiğimizde yoktu, nasıl aklımız kaldı…) tadını çıkarın. Tabii ki aslan sütü eşliğinde… En sonda da ocakta 8 saat pişmiş tahinli kıtır kabak tatlısı ile kapanış. Rica ederiz…
📍 Cumhuriyet Mah. Süleyman Vahit Cd. (Nisanoğlu fabrikası içi) Yüreğir
☎️ 0507 216 41 03
Sucukçu Efendi
Lezzet festivalinde sokak lezzetleri alanında gezerken, mangal ateşinin üzerinde cızır cızır pişen ve etrafa baş döndürücü bir koku yayan sucukları görünce denedik Sucukçu Efendi’nin sucuk ekmeğini ve ilk ısırışta aşık olduk. Adana seyahatiniz esnasında midenizde mutlaka bu sucuk ekmek için yer ayırın.
📍 Mahfesığmaz, Bülent Angın Blv. 133 A, 01170 Çukurova
☎️ 0322 234 88 33
Kozmonot Gagarin
Son olarak, çok sevgili şefimiz Ferhat’ın (@ferhatbora) önerisiyle keşfettiğimiz Kozmonot Gagarin, Adana’nın deneysel ve modern mutfağı olarak öne çıkıyor. Yöresel sokak lezzetlerini dünya mutfağından detaylarla buluşturduğu menüsünde seçim yaparken zorlandık. Aynı zamanda barıyla da öne çıkan Gagarin’in spesiyal kokteylleri çeşit çeşit denemelik. Mekanın iç dizaynı da çok hoş. Adana’da yaşasaydık iş çıkışlarında soluğu nerede alacağımız belliydi kısacası…
Lezzet şöleninin sonuna geldik. Tüm Adana yolcularına afiyet olsun! Seyahat sonu + kilolarınızı ve varsa başka keşiflerinizi bizimle yorumlarda paylaşmayı unutmayın.
